Bộ Y tế vừa đề xuất áp dụng mức thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá lên đến 15.000 đồng/bao (20 điếu) vào năm 2030, cùng với thuế suất tỷ lệ 75%. Đề xuất này nhằm tăng tỷ trọng thuế lên 65% giá bán lẻ, gần đạt mức khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), và giảm tỷ lệ hút thuốc lá ở nam giới xuống 36% vào năm 2030.
Thực trạng thuế và tiêu thụ thuốc lá tại Việt Nam
Theo bà Đinh Thị Thu Thủy, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế), năm 2022, chi phí y tế do các bệnh liên quan đến thuốc lá lên tới 108.000 tỷ đồng, tương đương 1,14% GDP. Trong khi đó, tổng thu thuế từ thuốc lá chỉ đạt 17.600 tỷ đồng, chưa bằng 1/5 chi phí y tế. Hiện tại, Việt Nam thuộc nhóm các quốc gia có mức thuế và giá thuốc lá thấp nhất thế giới; giá một bao thuốc lá phổ biến chưa đến 1 USD, bằng một nửa mức trung bình của các nước có giá thuốc lá thấp nhất khu vực Tây Thái Bình Dương.
Đề xuất tăng thuế và lộ trình thực hiện
Bộ Tài chính đã đề xuất hai phương án điều chỉnh thuế suất đối với thuốc lá:
-
Phương án 1: Tăng 2.000 đồng/bao ở năm đầu tiên, đạt mức tăng 10.000 đồng/bao vào năm 2030.
-
Phương án 2: Tăng 5.000 đồng/bao từ năm 2026, sau đó tăng thêm 1.000 đồng/bao mỗi năm, đạt mức 10.000 đồng/bao vào năm 2030.
Tuy nhiên, WHO khuyến nghị mức tăng cao hơn, bắt đầu từ 5.000 đồng/bao và đạt 15.000 đồng/bao vào năm 2030, cùng với thuế suất tỷ lệ 75%. Bà Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam, cho rằng việc tăng thuế này sẽ giúp giảm tỷ lệ hút thuốc ở nam giới xuống 35,8% và tăng thu ngân sách thêm 29.300 tỷ đồng mỗi năm vào năm 2030.
Tác động kỳ vọng của việc tăng thuế
Việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá được kỳ vọng sẽ:
-
Giảm tỷ lệ hút thuốc, đặc biệt trong giới trẻ, do giá thuốc lá tăng cao.
-
Tăng nguồn thu ngân sách nhà nước.
-
Giảm gánh nặng chi phí y tế liên quan đến các bệnh do thuốc lá gây ra.
Bộ Y tế nhấn mạnh rằng việc tăng thuế và giá thuốc lá là giải pháp quan trọng, đóng góp khoảng 60% hiệu quả trong việc giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá.
Việc thực hiện lộ trình tăng thuế này sẽ giúp Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu bảo vệ sức khỏe cộng đồng và giảm thiểu tác hại của thuốc lá trong xã hội.
